موهای زائد در زنان: علل و درمان
رشد موهای زائد در برخی از قسمت‌های بدن مانند دست‌ها، پاها، صورت و پشت فکر خیلی از افراد را به خود مشغول می‌کند. رشد موهای زائد یکی از مشکلات زیبایی است که بسیاری از زنان درگیر آن هستند. از علت‌های رشد موهای زائد می‌توان به عدم تعادل هورمون در بدن، چرخه نامنظم قاعدگی، مصرف برخی داروها و بارداری اشاره کرد.
تکنیک‌های زیادی از قبیل وکس یا اپیلاسیون، لیزر موهای زائد و الکترولیز تاثیر چشمگیری در حذف موهای زائد صورت و دیگر نواحی بدن دارند.
فهرست مطالب
موهای زائد در زنان چیست؟
موهای زائد به موهای زبر و سیاه گفته می‌شود که در برخی نقاط بدنی و صورت زنان رشد می‌کند. رشد موهای زائد نتیجه بیماری به نام هیرسوتیسم است. صورت و بدن تمام زنان معمولا با موها بسیار نرم و روشنی که اصطلاحا پرز نامیده می‌شود، پوشیده شده است. تفاوت عمده بین موهای معمولی و موهای زائد در بافت مو است. موهای زائد که در صورت، بازو، پشت و یا قفسه سینه زنان رشد می‌کند بسیار ضخیم و سیاه رنگ است. الگوی رشد هیروتیسم یا موهای زائد در زنان با هورمون‌های جنسی مردانه مرتبط است.
زنانی که مبتلا به پرمویی هستند دارای ویژگی‌هایی هستند که معمولا با هورمون‌های مردانه در ارتباط است. هیروتیسم یک شرایط کاملا بی‌خطر است اما بیشتر زنان از داشتن موهای زائد در بدن و صورت خود بسیار خجالت می‌کشند. با وجود این‌که عدم تعادل هورمونی یکی از علت‌های پرمویی است اما همین اختلال هورمونی ممکن است سلامت زنان را نیز به‌خطر بیندازد.
علل
هورمون آندروژن یا همان هورمون‌های مردانه در بدن تمام زنان به میزان کم تولید می‌شود اما وقتی میزان تولید آن بیش از حد نرمال باشد موهای زائد در بدن و صورت آن‌ها شروع به رشد می‌کند.
شرایط پزشکی خاصی ممکن است موجب افزایش تولید این هورمون در بدن زنان شود و درنتیجه موهایی با بافت و الگوی مردانه در بدن آن‌ها شروع به رشد کند. البته شایان ذکر است که تولید بیش از حد هورمون آندروژن ممکن است موجب بروز آکنه خفیف یا شدید گردد.
در این قسمت به برخی از علل‌های دیگر پرمویی اشاره می‌کنیم:
عوامل وراثتی
پر مویی در برخی خانواده‌ها ریشه وراثتی داشته و به افزایش سطح هورمون آندروژن مرتبط نیست. بنابراین اگر مادر، خواهر و یا یکی از اعضای خانواده و بستگان شما دارای این مشکل است احتمال رشد موهای زائد در شما نیز افزایش می‌یابد. پر مویی در بین خانواده‌های مدیترانه‌شرقی یا میانه شایع‌تر است.
قومیت
در برخی اقوام سطح آندروژن بالاتر از حد نرمال و طبیعی است. زنان مناطق مدیترانه، خاورمیانه، اسپانیا، هند و آمریکایی‌های افریقایی تبار بیشتر مستعد ابتلا به پر مویی هستند.
نوسانات هورمونی
عواملی مانند بلوغ، بارداری و یائسگی می‌توانند موجب تغییرات و نوساناتی در سطح هورمون زنان گردند.( فراموش نکنید که تغییرات خلق‌وخویی و کاهش میل جنسی نیز از نشانه‌های دیگر تغییرات هورمونی در زنان است). در نتیجه تغییرات هورمونی موهای زائد در نواحی ازبدن که قبلا وجود نداشتند شروع به رشد می‌کنند. در مورد بارداری بعد از بدنیا آمدن نوزاد معمولا رشد موهای زائد متوقف می‌شود و در مورد بلوغ و یائسگی می‌توان با هورمون درمانی رشد موهای زائد را کنترل کرد.
مصرف برخی داروها
مصرف برخی داروها موجب افزایش رشد موهای زائد بدن می‌شود. بنابراین اگر بعد از مصرف دارویی متوجه شدید که موهای زائد در حال رشد هستند، بهتر است برای اطمینان از تاثیر دارویی که مصرف می‌کنید با پزشک خود مشورت کنید.
عوامل دیگر
استرس و فعالیت‌های بیش از حد در زندگی گاهی‌اوقات موجب رشد غیرطبیعی موها در بدن می‌شود. بالا بودن میزان هورمون کورتیزول که اغلب به هورمون استرس معروف است ممکن است یکی ازعلت‌های رشد موهای زائد باشد.
تشخیص
پزشک برای تشخیص هیرسوتیسم نیاز به سوابق یا تاریخچه پزشکی دقیق از بیمار دارد. بنابراین هنگام مراجعه به پزشک برای کمک به تعیین علت این بیماری بهتر است درمورد داروهایی که مصرف می‌کنید با او مشورت کنید. گاهی اوقات پزشک برای تعیین سطح هورمونی و اطمینان از این‌که بیمار مبتلا به دیابت نباشد برای بیمار آزمایش خون تجویز می‌کند. سونوگرافی و یا اسکن‌های ام‌آر‌آی (MRI) به تشخیص تومور و یا کیست در تخمدان‌ها و یا غدد فوق‌کلیوی کمک می‌کنند.
درمان موهای زائد بدن
کنترل هورمون
اگر مبتلا به اضافه‌وزن یا چاقی هستید پزشک در وهله اول به شما پیشنهاد می‌دهد که برای توقف رشد موهای زائد وزن خود را پایین بیاورید. چاقی مفرط بر تولید و عملکرد هورمون‌های بدن تاثیر می‌گذارد. بنابراین اگر دوست دارید بدون دارو سطح هورمون آندروژن را متعادل نگهدارید، بهتر است وزن خود را ایده‌آل و سالم کنید.
اگر رشد موهای زائد بدن شما بدلیل سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا اختلالات آدرنال باشد باید با دارو درمان شود. قرص‌های ضدبارداری و داروهای ضد آندروژن به توازن سطح هورمونی در بدن شما کمک می‌کنند.
- داروهای ضد آندروژن: آندروژن‌های استروئیدی و ضدآندروژن‌‌های غیر استروئیدی یا خالص، گیرنده‌های آندروژن را مسدود و میزان تولید این هورمون از غدد آدرنال، تخمدان و غده هیپوفیز را کاهش می‌دهند.
- قرص‌های ترکیبی ضدبارداری: این قرص‌ها که حاوی استروژن و پروژسترون هستند موجب کوچک شدن و یا آب شدن کیست‌های سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌گردد. هورمون استروژن نقش به‌سزایی در کاهش موهای اضافه بدن دارد. این داروها معمولا تاثیر طولانی‌مدت دارند و 3 تا 6 ماه بعد از مصرف آن‌ها، نتایج مثبت مشاهده می‌شود.
کرم
کرم افلورنتین تاثیر خوبی در کاهش رشد موهای زائد صورت دارد به‌طوری که بعد از 1 تا 2ماه مصرف، رشد موهای صورت بسیار کمتر می‌شود. این کرم در صورت نیاز توسط پزشک تجویز می‌شود. ازعوارض کرم افلورنتین می‌توان به جوش و سوزش پوست اشاره کرد.
از بین بردن مو
روش‌های غیرپزشکی مختلفی وجود دارند که به کنترل و حذف موهای اضافه بدن کمک می‌کنند. این روش‌ها برای ازبین بردن موهای زیربغل، خط بکینی و پاها استفاده می‌شوند:
- وکس یا اپیلاسیون، اصلاح و استفاده از موبر: زنانی که مبتلا به پر مویی هستند طبیعتا بیشتر اپیلاسیون و اصلاح کرده و یا از موبر استفاده می‌کنند. این روش‌ها مقرون به صرفه بوده و به سرعت تاثیر می‌گذارند اما دائمی نیستند و باید مدام تکرار شوند.
- لیزر موهای زائد: این مرحله با کمک اشعه‌های متمرکز نور صورت می‌گیرد یعنی با کمک این اشعه، فولیکول موهای زائد بدن از بین رفته و رشد آن‌ها متوقف می‌شود. فولیکول‌های آسیب‌دیده قادر به رشد نخواهند بود و مویی که رشد می‌کند بسیار سست بوده و سریع کنده می‌شود. با درمان کافی از طریق این روش، برای همیشه و یا تقریبا همیشه از شر موهای زائد خلاص خواهید شد.
- الکترولیز: در این روش با کمک جریان الکتریکی موهای زائد از بدن رفع می‌شود. از آن‌جایی‌که هر فولیکول مو جداگانه تحت درمان قرار می‌گیرد این روش بسیار طولانی بوده و نیاز به صبر وحوصله دارد.
- هزینه درمان روش الکترولیز و لیزر موهای زائد هردو بسیار بالاست و از طرفی برای کسب نتیجه مطلوب تعداد جلسات بیشتری مورد نیاز است. برخی بیماران معتقدند این دو روش خیلی راحت نبوده و با کمی درد توام هستند.
دیدگاه‌های مختلف در مورد موهای زائد
موهای زائد بدن و صورت یک چالش طولانی‌مدت است. برخی از زنان که دارای اختلالات هورمونی هستند بهتر به دارو ودرمان واکنش نشان می‌دهند. اما باید در نظر داشت که اگر سطح هورمونی بیمار دوباره به بهم بخورد موهای زائد مجددا شروع به رشد می‌کنند.
اگر وجود موهای زائد موجب خجالت و از دست دادن اعتماد به نفس شود، مشاوره با پزشک و حمایت اعضای خانوده نقش مهمی در مقابله با این مشکل خواهد داشت.
درمان دائمی پر مویی به یافتن علت اصلی این مشکل و نوع انتخاب درمانی بیمار بستگی دارد. لیزر موهای زائد و یا الکترولیز درمقایسه با روش‌های اپیلاسون، اصلاح و استفاده از موبرها تاثیرات طولانی‌تری دارند. برخی شرایط مانند سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و یا اختلال آدرنال که موجب رشد موهای زائد می‌گردند ممکن است به درمان همیشگی نیاز داشته باشند.
